Οι στρεσογόνοι παράγοντες μεταβάλλουν τη βιολογική απόδοση ή την κατάσταση ενός οικοσυστήματος. Οι πρωταρχικοί στρεσογόνοι παράγοντες περιλαμβάνουν την άνθηση τοξικών μικροφυκών, χημικούς ρύπους, θρεπτικά συστατικά και παθογόνους μικροοργανισμούς που επηρεάζουν τους παράκτιους οικοτόπους, τους θαλάσσιους πόρους και τις βιοκοινότητες των οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των δίθυρων και της οστρακοκαλλιέργειας. Οι περιβαλλοντικοί στρεσογόνοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν μια ποικιλία βιολογικών αποκρίσεων στους θαλάσσιους οργανισμούς που κυμαίνονται από τις βιομοριακές και βιοχημικές αλλαγές έως τις επιδράσεις σε επίπεδο πληθυσμού και βιοκοινότητας. Στα ερευνητικά μας προγράμματα περιλαμβάνονται δείκτες βραχυπρόθεσμων κυτταρικών αλλαγών, όπως βιομοριακές και βιοχημικές αποκρίσεις, και δείκτες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες οικολογικά αλλαγές, σε μια προσπάθεια να καθοριστούν αποκρίσεις ως τελικά σημεία μέτρησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των κατώτερων επιπέδων των στρεσογόνων παραγόντων πέραν των οποίων παρατηρούνται επιπτώσεις στη φυσιολογική απόδοση των δίθυρων.

 

Οι βιομάρτυρες του περιβαλλοντικού στρες σε χαμηλότερα επίπεδα βιολογικής οργάνωσης μπορούν να παράσχουν άμεσες ενδείξεις έκθεσης σε στρες, ενώ οι ενδιάμεσες επιδράσεις όπως ιστοπαθολογικές, βιοενεργητική, ανοσολογικές και αναπαραγωγικές αποκρίσεις μπορούν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη των επιδράσεων του στρες σε επίπεδο ατόμων, πληθυσμού και βιοκοινότητας.

Οι αποκρίσεις σε υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης (πληθυσμοί, κοινότητες) είναι σχετικά μη ευαίσθητες (μακροπρόθεσμη ανταπόκριση) στους στρεσογόνους παράγοντες, αλλά έχουν μεγαλύτερη οικολογική συνάφεια και επομένως είναι πιο άμεσα εφαρμόσιμες στην εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου και στη διαδικασία περιβαλλοντικής διαχείρισης.

 

Οι αποκρίσεις στα χαμηλότερα επίπεδα της βιολογικής οργάνωσης έχουν το πρωταρχικό πλεονέκτημα ότι είναι σχετικά ευαίσθητες (βραχυπρόθεσμη ανταπόκριση) στους στρεσογόνους παράγοντες και χρησιμεύουν ως «σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης» της  μειωμένης φυσιολογικής απόδοσης των οργανισμών. Οι βιοδείκτες, ωστόσο, δεν μπορούν να θεωρηθούν χρήσιμοι δείκτες για την υγεία των θαλάσσιων οργανισμών, εκτός εάν συνδέονται αιτιολογικά με αντίστοιχα οικολογικά επίπεδα οργάνωσης όπως είναι οι πληθυσμοί και οι βιοκοινότητες. Για τον προσδιορισμό των κατώτερων επιπέδων περιβαλλοντικών παραγόντων που προκαλούν κυτταρικές αποκρίσεις στρες διεξάγονται πειράματα σε συνθήκες εργαστηρίου και πεδίου.

 

Το BIVALVIANET θα παρέχει την έρευνα για να βοηθήσει τους διαχειριστές θαλάσσιων πόρων να κατανοήσουν τις βιολογικές επιπτώσεις των περιβαλλοντικών στρεσογόνων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ρύπων και των θρεπτικών ουσιών και να βελτιώσουν τις δράσεις λήψης μέτρων με την πάροδο του χρόνου ή να ανταποκριθούν γρήγορα στην αποτροπή μιας κρίσης.